Bebeklerin Zekası Nasıl Geliştirilir?
Bebekler dünyaya geldiklerinde beyinlerinde yüz milyarlarca nöron (Sinir hücresi) bulunmaktadır. Doğumdan ilk altı aya kadar olan dönemde insan beyninde nöronların en çok olduğu dönemdir. 0-6 aylık dönem insan yaşamında bir daha yaşanmayacak özel bir dönemdir. 6.ay bittikten sonra insan beynindeki nöronlar birer birer ölmeye başlar.İngiliz bilim adamlarının şöyle bir araştırması var. 6 aydan küçük ve 9 aydan büyük bebeklerden oluşan iki grup alınıyor. İki gruba da birbirinin tıpatıp aynı olan primat (Bir hayvan) resimleri gösteriliyor. Bebeklere sürekli, aynı görünen fakat birbirinden farklı olan primatlar gösteriliyor. İlk olarak bütün bebekler primat resimlerine dikkatlerini dağıtmadan bakıyorlar.Araştırmacılar aynı şeyi farklı bir yüzle denediklerinde çarpıcı bir sonuç alınıyor. Daha büyük olan bebekler yeni yüze bakmıyor, canları sıkılıyor. Primatlar birbirinin aynı gibi göründüğü için daha önce gördüklerini düşünüyorlar. İki yüz arasındaki farkı göremiyorlar. Altı ayın altındaki bebeklerin buna verdikleri tepki, büyük bebeklerden çok farklıymış. Sanki büyülenmiş gibiymişler. Çünkü yeni bir yüzün farklı bir makiye ait olduğunu görmüşler. Ancak insanların dünyasında yaşayabilmeleri için bu sıra dışı yeteneği kaybetmek zorundalar. Bir bebeğin beynini bir yetişkin beynine dönüştüren nedir? Bu sorunun yanıtı beynimizin diğer insanlarla iletişim kurma yeteneğini nasıl geliştirdiğine dair çok şey söylüyor.
Bir bebeğin beyni çim tohumları dolu bir tepsiye benzer. Her tohum farklı bir göreve ait bağlantıyı yada sinapsı (sinirsel bağ) temsil eder. Doğduğumuz andan itibaren beynimizdeki nöronlar arasında bağlantılar oluşmaya başlar. Bebekler doğduklarında bir yetişkinin 1,5 katı kadar sinapsa sahip olarak doğarlar. Buda onlara primat resimlerini ayırt etmek gibi asla ihtiyaç duymayacakları özel yetenekler verir. Böylece beynin çok fazla sinapsı olur. Ancak bu sinapslar uzmanlaşmalıdır. Beynimizde hangi bağlantıların yaşayacağı yada hangilerinin öleceği kime baktığımıza bağlıdır. Bebekler neredeyse sadece insan yüzlerine bakarak büyürler. Onlarla ilişkili bağlantılar yaşamaya ve gelişmeye devam eder. Kullanılmayan bağlantılar kaybedilmeye başlar. Primat yüzlerini ayırt etme yeteneği de dahil. Bu da insan yüzlerini ayırt etme özelliğinin on ay içinde çok iyi seviyeye geldiğini gösterir. Bu da insan ilişkilerinde uzmanlaştıklarını gösterir.
Bebeklerin hayatlarının hiçbir döneminde bir daha elde edemeyecekleri bu özel yeteneklerini kaybetmemelerini nasıl sağlayabiliriz?
Bebeklerinin zekasını geliştirmek isteyen anne babalara öneriler
• Sinir hücrelerinin oluşmaya başladığı erken dönemlerde bebeğinizin görsel uyarılara ihtiyacı vardır ve bu konuda yapılan pratik hareketler çok önemlidir. Bu nedenle bebekler farklı görsel uyarıcı bombardımanına tutulmalıdır.
• Bebeğinizin yüzüne gülümseyerek vücuduna masaj yapın,gözlerinin içine bakarak ismini söyleyin
• Bebeğiniz ile direk olarak konuştuğunuz esnada onu yüzünüze yakın tutunuz ve gözlerinin içine bakınız.
• Bebeğinizin karyolasının yanına bir teyp koyunuz, Çalmak için ninni veya yumuşak bir fon müziği seçin.İçerisinde tekrarın çok olduğu melodiler bebek için çok dinlendiricidir çünkü bu, bebeklerin ana rahminde duydukları sese benzer melodidir
• Çamaşır veya bulaşık makinesinin sesini teybe kaydederek bebeğinize dinletin.Bu ses ana rahminde bebeğin duyduğu seslere benzer. Bu sesleri bebek dinlerse beyindeki nöronlar ölmeyecek bağlantılar gelişecektir.
• Bebeğinizi vücudunun bölümlerinden (dirsek, parmak, ense v.b. ) kavrayarak hafif sallayınız. Bebekler bundan çok hoşlanırlar.
• Bebeğimizi biz nasıl besler ve ona nasıl davranırsak yetişkin olduğunda üzerinde derin etkileri olacaktır. Bu oyun bebeğinizin güvende ve emin hissetmesini sağlar.
• Bebek ağlamadan istek duymadan onu beslemememiz gerekmektedir. Bu kişiliğini olumsuz etkilemektedir. Ağlamadan beslenen çocuklar sürekli hazıra konan yetişkin gibidirler.
• Bebeğinizin duyma ve görme duyularının gelişimi için farklı yüz ifadeleri yapın ve sesler çıkarın.
• Bebeğinizi farklı kumaşlar ile okşayınız veya sarınız. (Vücudunun farklı kumaşlara dokunmasını sağlayın
• Bebeğinizin farklı kokuları almasına imkânlar sağlayınız. Dışarı çıkın ve bir gül koklatınız veya taze yeni kesilmiş bir portakal koklamasına yardımcı olunuz.
• Eğer odaya hareketli ve odada gölge oluşturabilecek nesneler ayarlayabilirseniz bu bebeğinizin görme yetisinin gelişimine yardımcı olacaktır.
• Bebeğinizin altını değiştirirken onunla iletişim kurun ve şarkı söyleyiniz.
• Zaman zaman sesinizi değiştiriniz. Onunla konuşurken yüksek, alçak, yumuşak ve şarkı söyleme modunda sesler kullanınız.
• Farklı renklerde çeşitli oyuncakları alınız ve sırasıyla oyuncakları ileri geri bebeğinizin önünde onun görme yetisine uyarılar gönderecek şekilde hareket ettiriniz.
• Kısa ve tekrarlanan ifadeler bebeğin dil gelişimini hızlandırır.
• İşaret ve orta parmağınızı kullanarak bebeğinizin farklı bölgelerine yavaşça vurunuz. Vururken de vurduğunuz bölümün adını söyleyiniz.
• Sevgi ile yapılan bebek bakımı beyini ve zekânın olumlu şekilde gelişmesini destekler
• Bebeğin omurilik bölgesine yapılan masajın zeka gelişimine çok büyük katkısı vardır.
• Bebeğinizin kol ve bacaklarına yaptığınız egzersizler kas ve motor hareketlerin gelişimine yardımcı olacaktır.
• Coşkulu konuşmalar bebeğin duygusal ifadelerini cesaretlendirir. Ve böylelikle bebeğinizin hatırlama yetisine yardımcı kimyasallar ortaya çıkarır. Zekâ gelişimine önemli katkıda bulunur.
• Dil gelişimine yardımcı şarkılar ve parmak oyunları beynin gelişimi açısından çok önemlidir.
• Bebeğinizle her oyun oynadığınızda beyindeki hücreler arasında bağlantılar oluşacak, güçlenecek ve bebeğin gelecekteki yaşamında büyük etkisi olacaktır. Bu bağlantıların ileriki yaşlarda oluşması daha zordur.
• İpe dizilmiş boncuklar, bebekler için oynanan saklama türü oyunlar bebeğinizin motor, beceri ve dil gelişimine katkı sağlar.
• İnteraktif oyunlar bebeğinizin gelecek yaşamlarında karşılaşacakları daha karmaşık durumlara hazır hale gelmelerini sağlarlar.
• Bebeğinizi tutma, onu havada hafifçe sallama beynine onun büyümesini sağlayan hormonların açığa çıkmasına yardımcı olur.
• Bebek ne kadar erken müzik ile tanışırsa o kadar çok öğrenmeye potansiyeli artacaktır. Birçok kelime ile devamlı bir şekilde karşılaşmış bebekler üç yaşına geldiklerinde dili çok akıcı konuşabilirler. Fakat dil deneyimleri az olan bunlardan uzak olan bebekler dil konusunda gelişimleri yavaş olacaktır.
• Bebeğinizi sallamanız onu kucaklamanız rahatlık verecek ve beyin gelişimine yardımcı olacaktır.
• Bebeklere dokunma ve sarılma onların sindirimin daha kolay olmasını hızlandırır.
• Bebek beyni her dildeki farklı sesleri ayırt edebilecek bir kapasiteye sahiptir.10 aylık olduktan sonra yabancı sesleri kendi öz dilinden ayırt eder ve kendi öz diline odaklanır.
• Çok konuşan çocuklar karmaşık dil yapılarını daha kolay öğrenebilme kapasitelerini geliştirir
• Bebeğinize sesli olarak kitap okuma ona verebileceğiniz en güzel hediyedir
• Bebeğinizi alıp bir süpermarkete gitmek güzel bir deneyim olacaktır.
• Beyin hayatımız boyunca öğrenme kapasitesine sahiptir ve öğrenme süreci devam etmektedir. Hiçbir dönem, öğrenmenin mükemmel gerçekleştiği bu döneme eşit değildir.
Kaynakça
125 Brain Games for Babies by Jackie Silberg
Gürkan Yaşar
Üstün Zekalılar Eğitim Danışmanı
Üstün Zekalılar Enstitüsü
www.ustunzekalilar.org
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder